مزاج خوب از نگاه ابوعلی‌سینا
قسمت اول
یکی از مشخص‌ترین و سریع‌ترین راه‌های تشخیص برخی از بیماری‌ها و یا ناخوشی‌های موقتی (مزمن نشده باشد)، دقت در سیستم گوارش فرد و اجابت شخص است. بسیاری از عوارض بیماری‌ها در رنگ، بو، مقدار و دفعات ادرار و مدفوع شخص تاثیر گذار است. با جامعه‌ی پزشکان ایران همراه باشید تا بخوانیم حکیم شیخ الرئیس ابوعلی سینا در خصوص مزاج چه فرموده است.
• حکیم، مزاج را بر دو بخش کلی توصیف می‌نماید:
۱- گرم مزاجان
۲- سرد مزاجان
در این قسمت از دانستنی‌های جامعه پزشکان ایران، توصیف گرم مزاجان و معالجه آن‌ها از دیدگاه ابوعلی سینا آورده می‌شود.
کسی که عموماً در هنگام اجابت مزاج، رطوبت مدفوع خویش را از دست می‌دهد (به دلیل حرارت نا متعادل مدفوع)، به عنوان شخصی که گرم مزاج است شناخته می‌شود. اگر در سنین جوانی، این نامتعادل بودن حرارت مزاج به علت رطوبت کافی مدفوع برطرف گردد، فرد معمولا در سنین پیری به سرد مزاجی دچار می‌گردد که در قسمت دوم همین بحث، به تفصیل بیان می‌گردد.
دو راه برای درمان گرم مزاجان وجود دارد: یکی اینکه آن‌ها را به حالت اعتدال برسانیم (در حرارت و رطوبت دفعی) و دیگر اینکه راهکارهایی ارائه دهیم تا بدون اینکه طبیعت گوارش این افراد تغییر کند، به خوبی و تندرستی زندگی کنند.
در حالت اول، معالجه معمولاً طولانی مدت است و بسیار زمان و همینطور صبر زیاد می‌طلبد. یکی از راه‌های موثر در بهبود حرارت مزاج، کمک به بهبود دفع آن است، مانند نوشیدن مایعات بسیار، نه لزوماً مایعات سرد و خنک، ترنجبین، شیر خشت و تمرهندی. افراد گرم مزاج بایستی رژیم غذایی سبک داشته باشند و ورزش روزانه بایستی عادت آن‌ها گردد. از غذاهای گرمی دوری جویند و فاصله میان وعده‌های غذایی‌شان زیاد باشد. اینگونه افراد نبایست به محض بیدار شدن از خواب صبحگاهی مشغول نوشیدن یا خوردن گردند. همچنین استحمام قبل از وعده‌های غذایی بسیار به بهبود هضم آن‌ها کمک می‌کند.
منبع: کتاب قانون، جلد اول، شیخ الرئیس ابوعلی سینا