بیماری‌‌ها و راه درمان , پیشگیری بهتر از درمان

 

آزمایش بررسی غده‌ی تیروئید چیست؟

آزمایش تیروئید به عنوان یک آزمایش تشخیصی؛ از مهم‌ترین و پرکاربردترین آزمایش‌هاست که بارها با آن درگیر بوده‌‌ایم. آزمایش بررسی عملکرد غده تیروئید شامل یک سری آزمایشات خون است که برای اندازه‌‌گیری میزان عملکرد غده ی تیروئید استفاده می‌شود.

غده تیروئید یک غده‌ی کوچک و پروانه‌‌ای شکل است که در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. تیروئید وظیفه‌‌ی کمک به تنظیم بسیاری از فرایندهای مهم بدن مانند متابولیسم، دمای بدن، گوارش، عملکرد و رشد مغز، عملکرد قلب، تولید انرژی و خلق‌‌و‌خوی و اخلاق را بر عهده دارد. این غده، دو هورمون اصلی تولید می‌‌کند که تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نام دارند.

هدف از انجام آزمایش تیروئید کمک به تشخیص بیماری‌های غده‌ی تیروئید است. بیماری‌های تیروئید شامل بیماری‌های مختلفی مانند کم‌کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، تیروئیدیت، گواتر و غیره هستند که از جمله بیماری‌های شایع غدد هستند. در واقع بیماری‌های غده تیروئید به‌قدری شایع هستند که همه‌ی ما دست کم یک نفر را می‌شناسیم که دچار این بیماری‌ها باشد.

اجزای آزمایش تیروئید

برای بررسی تیروئید به نمونه ی خون وریدی نیاز است. در آزمایش تیروئید  T3 ،T4 و TSH اندازه گیری می شوند.

هورمون تیروکسین یا T4

T4، شکل اصلی هورمون تیروئید است که در خون در حال گردش است. برای اعمال اثر، T4 با حذف یک اتم ید به T3 تبدیل می شود. بیشتر قسمت T4 موجود در بدن به پروتئین‌های حامل آن متصل است.

بخش کوچکی از T4 به پروتئین متصل نیست که به آن T4 آزاد گفته می‌شود. T4 آزاد، شکلی از T4 است که برای استفاده‌ی سلول‌‌های بدن به راحتی در دسترس است. در آزمایش T4، سطح T4 تام و آزاد، بررسی می‌شود.

هورمون تری یدوتیرونین یا T3

در صورت اختلال در نتایج T4 و TSH، هورمون T3 نیز اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش T3 سطح این هورمون را در خون اندازه‌گیری می‌کند. برای کاهش هزینه‌‌ها و صرفه جویی در وقت بیمار، از همان ابتدا هر ۳ هورمون اندازه‌‌گیری می‌شوند. سطح T3 در کم‌کاری تیروئید دیرتر کاهش می‌‌یابد، بنابراین به‌طور معمول برای ارزیابی بیمارانی که کم‌کاری تیروئید دارند یا تیروئید آنها به وسیله ی عمل جراحی برداشته شده است، استفاده نمی‌شود.

هورمون تحریک‌کننده‌‌ی تیروئید یا TSH

در آزمایش تیروئید، TSH (هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید) نیز در خون اندازه‌‌گیری می‌‌شود.

تولید هورمون تیروئید توسط هیپوفیز، که یک غده ی درون ریز در مغز است، کنترل می‌شود. هیپوفیز با استفاده از هورمون تحریک‌کننده‌‌ی تیروئید (TSH) بر غده‌ی تیروئید نظارت می‌‌کند. میزان TSH که هیپوفیز به جریان خون ارسال می کند به میزان هورمون‌‌های تیروئیدی در بدن بستگی دارد.

اگر هورمون تیروئید کاهش پیدا کند، آن‌‌گاه هیپوفیز TSH بیشتری تولید می‌کند تا به غده‌ی تیروئید دستور دهد که تولید هورمون‌ها را افزایش دهد. هنگامی که T4 در جریان خون از حد مشخصی بالاتر رود، تولید TSH هیپوفیز نیز متوقف می‌شود.

بنابراین، در کم‌کاری تیروئید مقدار TSH افزایش می‌یابد و در پرکاری تیروئید مقدار آن کاهش می‌یابد.

تفسیر نتایج آزمایش تیروئید

بررسی دقیق و تشخیص اختلالات تیروئید به عهده‌ی پزشک و مطالب ارائه شده برای افزایش اطلاعات بیماران می‌‌باشد.

هورمون تیروکسین یا T4

• مقدار طبیعی T4 آزاد ۰/۷ تا ۲ ng/dL می‌باشد.
• مقدار طبیعی T4 تام ۵ تا ۱۲ μg/dL می‌باشد.

هورمون تری یدوتیرونین یا T3

• مقدار طبیعی T3 آزاد ۲ تا ۴ pg/ml می‌باشد.
• مقدار طبیعی T3 تام ۸۰ تا ۲۰۰ ng/dL می‌باشد.

هورمون تحریک کننده‌ی تیروئید یا TSH

• مقدار طبیعی TSH در بزرگسالان ۰/۵ تا ۵/۵ mIU/L می‌باشد.

مقدار طبیعی TSH در دوران بارداری متغیر است:

• مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه‌‌ی اول: ۰/۲ تا ۲.۵ mIU/L
• مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه‌ی دوم: ۰/۳ تا ۳ mIU/L
• مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه‌‌ی سوم: ۰/۸ تا ۵/۲ mIU/L

لازم به یادآوری است که سطح TSH طبیعی در افراد مسن (با سن ۷۰ سال به بالا) بالاتر از افراد جوان است.

انواع حالت های نتیجه ی آزمایش تیروئید عبارتند از:

• TSH بالا، سطح هورمون های تیروئیدی پایین: کم‌کاری تیروئیدی اولیه (غده‌‌ی تیروئید مقدار کمی هورمون تیروئید تولید می‌کند)
• TSH بالا، سطح هورمون‌‌های تیروئیدی پایین: تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
• TSH بالا، سطح هورمون های تیروئیدی طبیعی: کم کاری تیروئیدی تحت بالینی
• TSH بالا، سطح هورمون‌‌های تیروئیدی بالا: پرکاری تیروئید ناشی از اختلال در هیپوفیز
• TSH پایین، سطح هورمون های تیروئیدی بالا: پرکاری تیروئیدی اولیه
• TSH پایین، سطح هورمون‌های تیروئیدی طبیعی: پرکاری تیروئید زودرس یا خفیف
• TSH پایین، سطح هورمون‌های تیروئیدی پایین: کم‌کاری تیروئید ناشی از اختلالات هیپوفیز.

قبل از انجام آزمایش تیروئید چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

حداقل ۲ هفته قبل از انجام آزمایش تیروئید بیمار نباید اسکن رادیوایزوتوپ انجام داده باشد.

افرادی که در معرض تماس با حیوانات قرار دارند، باید به پزشک اطلاع دهند.

برای بررسی عملکرد غده‌‌ی تیروئید به نمونه‌ی خون وریدی نیاز است. در نوزادان، از پاشنه ی پا نمونه‌‌ی خون گرفته می‌‌شود.

توصیه می‌شود قبل از نمونه‌گیری، از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید. غذای چرب می‌تواند بر نتیجه‌ی آزمایش تاثیر بگذارد. در نتیجه، ترجیح داده می‌شود قبل از انجام این آزمایش ناشتا باشید.

توصیه می‌شود در ساعات اولیه ی روز و صبح، نمونه‌گیری انجام شود.

اگر باردار هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.

آیا قبل از انجام آزمایش تیروئید لازم است مصرف داروهای تیروئید را قطع کنید؟

در صورت ابتلا به بیماری‌های تیروئید و مصرف دارو، برای انجام آزمایش تیروئید لازم نیست مصرف قرص را قطع کنید. در این شرایط، توصیه می‌شود تنها در روز انجام آزمایش قرص را مصرف نکنید و نمونه‌گیری قبل از مصرف دارو باشد.

چه داروهایی می‌‌توانند در نتیجه ی آزمایش تیروئید اختلال ایجاد کنند؟

• توصیه می‌‌شود، ۱۲ ساعت قبل از نمونه‌گیری، از مصرف مولتی ویتامین یا مکمل‌هایی مانند مکمل آهن، مکمل کلسیم و مکمل منیزیم خودداری کنید.
• بیوتین، یک مکمل رایج برای رشد مو و ناخن است که می تواند در آزمایش تیروئید اختلال ایجاد کند. قبل از انجام آزمایش، مصرف مکمل‌‌های بیوتین را به مدت ۳ روز متوقف کنید.
•  برخی از داروها مانند استروژن، قرص‌های پیشگیری از بارداری، مسکن هایی مانند مورفین و آسپرین با دوز بالا، ممکن است بر نتایج آزمایش تیروئید تاثیر بگذارند.

سایر آزمایشات بررسی تیروئید

اگر آزمایش تیروئید، نشان دهنده‌ی پرکاری تیروئید یا کم‌کاری تیروئید باشد، ممکن است پزشک آزمایش برداشت تری یدوتیرونین، سونوگرافی، اسکن یا نمونه‌برداری را درخواست کند. این آزمایشات ساختار و فعالیت غده ی تیروئید را بررسی می‌کنند.

Anti TPO Ab

از این آنتی‌بادی برای تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو استفاده می شود. تیروئیدیت هاشیموتو، نوعی کم‌کاری تیروئید است که با افزایش TSH و کاهش T4 خود را بروز می‌دهد.

برداشت تری یدوتیرونین یا T3RU

در آزمایش جذب رزین T3، ظرفیت اتصال هورمونی به نام گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) اندازه‌گیری می‌شود. اگر سطح T3 بالا باشد، ظرفیت اتصال TBG کاهش می‌یابد. بیماری‌های کلیوی و هر بیماریی که باعث عدم دریافت کافی پروتئین می‌شود، می‌تواند سطح TBG را کاهش دهد. مقادیر بالای TBG نشان دهنده‌ی سطح بالای استروژن در بدن است. سطح بالای استروژن ممکن است به دلیل بارداری، خوردن غذاهای غنی از استروژن، چاقی یا درمان هورمونی ایجاد شود.

قیمت آزمایش تیروئید

هزینه آزمایش تیروئید با توجه به فاکتورهای مورد بررسی تعیین می‌شود. متخصص باتوجه‌به علائم و نشانه‌های این عارضه ممکن است، آزمایش ۴ پارامتری یا ۶ پارامتری را توصیه کند. قیمت این آزمایش حدودا از ۱۵۰،۰۰۰ تومان تا ۳۰۰،۰۰۰ تومان است. در برخی آزمایشگاه‌ها حتی هزینه می‌تواند بالاتر باشد.

بیمه درمانی هزینه این آزمایش را کاهش می‌دهد. اگر از خدمات بیمه استفاده می‌کنید، مقداری از هزینه آزمایش تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

منبع: doctoreto.com

---