دارونامه؛ آشنایی با دکسترومتورفان(Dextromethorphan)، داروی ضدسرفه
توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
دکسترومتورفان برای درمان علامتی سرفه‌های بدون خلط بکار می‌رود. دکسترومتورفان با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در بصل النخاع بازتاب سرفه را تضعیف می‌کند. دکسترومتورفان در درمان سرفه‌های ناشی از استعمال دخانیات، آسم یا امفیزم کاربرد ندارد.
موارد مصرف دکسترومتورفان
درمان سرفه در کودکان و بزرگسالان
موارد منع مصرف
مصرف همزمان یا مصرف با فاصله ۲ هفته پس از قطع مهارکننده‌های MAO
مصرف در بارداری
C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )دکسترومتورفان در کبد توسط آنزیم‌های CYP2D6 و CYP3A متابولیزه می شود. فعالیت هر دو آنزیم در مادر در دوران بارداری افزایش می‌یابد.
زمانی که در دوران بارداری به یک ضدسرفه نیاز باشد دکسترومتورفان در دوزهای استاندارد قابل توصیه است. البته باید توجه شود از فراورده‌های حاوی الکل در این دوران استفاده نشود.
مصرف در شیردهی
مشخص نیست که دارو در شیر ترشح می‌شود. بنابراین باید با احتیاط مصرف شود.
هشدارها
۱-ازمصرف ترکیبات تضعیف کننده سرفه طولانی اثر در کودکان زیر ۶ سال خودداری کنید.
۲- دکسترومتورفان در درمان سرفه‌های مزمن یا مداوم مانند سرفه‌های ناشی ازاستعمال دخانیات،آسم یا امفیزم ویا هنگامی‌که سرفه همراه با ترشحات بسیار باشد کاربرد ندارد.
۳- بیمارانی با تب بالا، ضایعات پوستی، سردرد مداوم، تهوع یا استفراغ فقط با توصیه پزشک معالج از داروی دکسترومتورفان استفاده کنند.
۴-مصرف همزمان دوزهای بالای دکسترومتورفان ممکن است منجر به سندروم سروتونینی شود که شامل علائمی چون تحریک، گیجی، توهم، واکنش بیش از حد، میوکلونوس (اسپاسم ناگهانی عضلات) و لرز است.
عوارض جانبی دکسترومتورفان
عوارض جانبی با شیوع نامشخص:
سیستم عصبی مرکزی: گیجی، خواب آلودگی، عصبی بودن، بی‌قراری.
گوارشی: تهوع، درد شکمی، استفراغ
تداخلات دارویی
تداخل رده X: منع مصرف همزمان
متوتریمپرازین: فرآورده‌های حاوی اتانول ممکن است اثر نامطلوب یا سمی متوتریمپرازین را افزایش دهد، به خصوص اثرات سرکوب کننده CNS ممکن است افزایش یابد. مدیریت: اجتناب از مصرف فرآورده های حاوی الکل در بیماران تحت درمان با تریمیپرازین.
تداخل رده X: منع مصرف همزمان
مهارکننده های MAO (ایزوکربوکسازید، فنلزین، ترانیل سیپرومین): ممکن است اثر سروتونرژیک دکسترومتورفان را افزایش دهد. این ترکیب ممکن است باعث ایجاد سندروم سروتونین شود.
تداخل رده X: منع مصرف همزمان
SSRIs(مهارکننده‌های انتخای بازجذب سروتونین) (مهارکننده‌های قوی CYP2D6) شامل سیتالوپرام، اس سیتالوپرام، فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سرترالین: دکسترومتورفان ممکن است اثر سروتونرژیک SSRI ها را افزایش دهد.
مقدار مصرف دکسترومتورفان
*بزرگسالان:
سرفه:
خوراکی: ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت یا ۲۰ تا ۳۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت
پیوسته رهش: ۶۰ میلی‌گرم دو بار در روز
حداکثر مقدار مجاز: ۱۲۰ میلی‌گرم در روز
*کودکان:
سرفه:
مقدار مصرف در کودکان زیر ۴ سال هنوز به اثبات نرسیده است.
– شربت خوراکی:
کودکان ۲ تا کمتر از ۶ سال:
۵ میلی‌گرم هر ۴ ساعت در صورت نیاز، بیشتر از ۶ دوز در ۲۴ ساعت مصرف نشود.
کودکان ۶ تا کمتر از ۱۲ سال:
۱۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت در صورت نیاز، بیشتر از ۶ دوز در ۲۴ ساعت مصرف نشود.
کودکان ۱۲ سال و بالاتر:
۲۰ میلی‌گرم هر ۴ ساعت در صورت نیاز، بیشتر از ۶ دوز در ۲۴ ساعت مصرف نشود.
– محلول طولانی اثر:
کودکان ۱۲ سال و بالاتر:
۳۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت در صورت نیاز، بیشتر از ۴ دوز در ۲۴ ساعت مصرف نشود.
– کپسول خوراکی:
کودکان ۱۲ سال و بالاتر:
۳۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت در صورت نیاز، بیشتر از ۴ دوز در ۲۴ ساعت مصرف نشود.
مکانیسم اثر
دکسترومتورفان با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در بصل النخاع بازتاب سرفه را تضعیف می‌کند.
دکسترومتورفان آگونیست گیرنده‌های NMDA و سیگما -۱ است و همچنین یک آنتاگونیست گیرنده های نیکوتینی α۳ / β۴ است.
فارماکودینامیک
دکسترومتورفان یک مولکول شبه اپیوئیدی است که در ترکیب با سایر داروها در درمان سرفه استفاده می‌شود. این دارو دارای پنجره درمانی متوسط است، بنابراین مسمومیت در دوزهای بالاتر ممکن است رخ دهد. دکسترومتورفان دارای مدت زمان عمل متوسط است.
فارماکوکینتیک
جذب: دکسترومتورفان پس از مصرف خوراکی از دستگاه گوارش به سرعت جذب می‌شود.
حجم توزیع: ۵ تا ۶٫۷L/kg
اتصال پروتئینی: ۶۰ تا ۷۰ درصد
متابولیسم: متابولیسم دکسترومتورفان کبدی است. دکسترومتورفان به صورت تغییر نیافته و یا متابولیت‌های دمتیله از طریق ادرار دفع می‌گردد.
نیمه عمر: ۳ تا ۳۰ ساعت
منبع: rpsi.ir