آشنایی با آنوریسم و نشانههای آن
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
آنوریسم (به انگلیسی: Aneurysm) عبارت است از بزرگ شدن یا بیرونزدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ. آنوریسم معمولاً در آئورت (سرخرگ بزرگی که از قلب منشاء گرفته و در سینه و شکم به سمت پایین حرکت میکند) یا سرخرگهایی که مغز، پاها، یا دیواره قلب را تغذیه میکنند، ایجاد میشود.
_ علایم شایع
– آنوریسم در قفسه صدری باعث درد قفسه صدری، گردن، کمر، و شکم میشود. درد ممکن است ناگهانی و تیز باشد.
– آنوریسم در شکم باعث درد در کمر (گاهی شدید)، بیاشتهایی و کاهش وزن، و وجود یک توده ضرباندار در شکم میشود.
– آنوریسم در یک سرخرگ در پا باعث نرسیدن خون به قدر کافی به نقاط مختلف پا میشود. در نتیجه پا دچار ضعف و رنگپریدگی میشود، یا اینکه متورم شده، رنگ آن به آبی تغییر میکند. امکان دارد یک توده ضرباندار در ناحیه کشاله ران یا پشت زانو وجود داشته باشد.
– وجود آنوریسم در یک سرخرگ مغزی باعث سردرد (اغلب ضرباندار)، ضعف، فلج یا کرختی، درد پشت چشم، تغییر بینایی یا نابینایی نسبی، و مساوی نبودن اندازه مردمکها میشود.
– وجود آنوریسم در عضله قلب باعث نامنظم شدن ضربان قلب و علایم نارسایی احتقانی قلب میشود.
_ علل آنوریسم
علت یا علل آنوریسم به طور دقیق معلوم نشده برخی از آنوریسم ها مادرزادی هستند. نارسایی یا ضعف در برخی از قسمتهای دیواره شریان ها می تواند علت آنوریسم باشد.
_ شایعترین مکانها برای آنوریسمها عبارتند از :
– شریان اصلی قلب (آئورت)
– مغز (آنوریسم مغزی)
– پشت زانوها (آنوریسم شریان پوپلیتئال)
– روده ها (آنوریسم شریان مزانتریک)
– طحال (آنوریسم شریان طحال)
فشار خون بالا، کلسترول بالا و مصرف سیگار احتمالاً موجب افزایش ریسک انواع خاصی از آنوریسمها شوند. تصور میشود که فشار خون بالا در ایجاد آنوریسم شریان آئورت شکمی نقشی داشته باشد.
احتمالاً بیماری آترواسکلروز (تشکیل پلاکهای کلسترولی در شریانها) نیز در تشکیل برخی از آنوریسمها نقش داشته باشد. بارداری نیز اغلب به تشکیل و حتی پارگی آنوریسم شریان طحال ارتباط داده میشود.
_ عوامل تشدید کننده بیماری
– سن بیشتر از ۶۰ سال
– سابقه حمله قلبی
– فشارخون بالا
– سیگارکشیدن
– چاقی
– سابقه خانوادگی تصلب شرایین
– پلیآرتریت گرهی (یک نوع بیماری که طی آن التهاب سرخرگهای کوچک و متوسط رخ میدهد)
– آندوکاردیت باکتریال (عفونت سطح داخلی قلب)
_ پیشگیری
– ترک سیگار
– ورزش منظم
– تغذیه کافی و رژیم کمچربی
– در صورت وجود سیفلیس، درمان زودهنگام
– رعایت برنامه درمانی کنترل فشارخون
– کاهش استرس
_ عواقب مورد انتظار
اغلب به کمک جراحی درمانپذیر است. در جراحی، رگ مصنوعی به جای آن قسمت از رگ که آنوریسم دارد گذاشته میشود. جراحی در مورد آنوریسم قلبی میتواند باعث بر طرف شدن نامنظمیهای ضربانی شود و عمر را طولانیتر کند. گاهی آنوریسم عود میکند.
_ عوارض احتمالی
– سکته مغزی
– پارهشدن آنوریسم. علایم بسته به مکان آنوریسم عبارتند از: سردرد شدید، درد شدید و تند و تیز در قفسه صدری، شکم یا پا، از دست دادن هوشیاری. اگر پارگی درمان نشود میتواند به مرگ بیانجامد.
_ تشخیص آنوریسم
برای تشخیص آنوریسم علاوه بر معاینه فیزیکی از روشهای تصویر برداری نیز استفاده می شود. مانند: سی تی اسکن، سونوگرافی و آنژیوگرافی.
_ درمان
_ اصول کلی
– تشخیص زودهنگام و درمان قبل از اینکه آنوریسم پاره شود ضروری است.
– بررسیها عبارتند از: آزمایش خون از لحاظ انعقادی، نوار قلب، آنژیوگرافی، سایر عکسبرداریها، سی تی اسکن، یا سونوگرافی
– جراحی برای جایگزین کردن رگ دچار آنوریسم یا بستن آنوریسم
– آنوریسم مغزی نیاز به جراحی اورژانس دارد. جراحی برای سایر انواع آنوریسم را میتوان در میزان مناسب انجام داد.
– پس از جراحی، اندازهگیری فشارخون و کنترل فشارخون را جدی گرفته و یاد بگیرید.
_ داروها
– داروهای ضدانعقادی برای جلوگیری از تشکیل لخته و داروهای ضددرد، پس از جراحی تجویز میشوند.
– امکان دارد برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز شود.
_ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
قبل از جراحی از فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری سنگین یا فشارآوردن به خود اجتناب کنید. بعد از جراحی، به تدریج فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های عادی خود را از سر گیرید.
_ رژیم غذایی
قبل از جراحی، غذای پرفیبر مصرف نمایید تا از زور زدن به هنگام اجابت مزاج اجتناب کنید. بعد از جراحی، رژیم خاصی توصیه نمیشود.
** درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آنوریسم را دارید، به خصوص وجود یک توده ضرباندار در شکم یا پا، یا درد قفسه صدری یا شکمی این یک اورژانس است! کمک بخواهید و تا زمان رسیدن آمبولانس در تخت استراحت کنید.
اگر حمله قبلی داشتهاید و بعد از آن دچار نامنظمی ضربان قلب یا علایم نارسایی احتقانی قلب شدهاید.
اگر پس از جراحی، هر کدام از علایم دوباره رخ دهد.
منبع: عصر ایران