روشی امیدوارکننده برای تأخیر در بروز بیماری آلزایمر
بیماری‌‌ها و راه درمان, شیرین کریمی, پیشگیری بهتر از درمان
به گزارش سایت news-medical.net
در حال حاضر ما با همه‌گیرى زوال عقل روبرو هستیم، آمارها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۱۳۱ میلیون نفر به زوال عقل مبتلا خواهند شد. هر ۷ ثانیه یک بیمار در سراسر جهان تشخیص داده می‌شود.
از آنجا که انواع رایج زوال عقل در افراد مسن اتفاق می‌افتد، تأخیر در شروع یا تأخیر در بدترشدن اختلال شناختی می‌تواند به کاهش چشمگیر شیوع بیماری منجر شود.
برآوردها نشان داده‌اند که از این تعداد بسیار زیاد موارد قابل انتظار تا سال ۲۰۵۰، در صورتی که بتوان ۲ سال تأخیر در شروع بیماری ایجاد کرد، می‌توان از ابتلای ۲۳ میلیون نفر جلوگیری کرد.
با وجود این که اجلاس G8 در سال ۲۰۱۳ هدف را شناسایی یک درمان اصلاح کننده برای این بیماری یا درمانی برای زوال عقل تا سال ۲۰۲۵ تعیین کرده است، تاکنون یافته‌ها زیاد دلگرم کننده نیستند.
تا به امروز شواهد فزاینده‌ای در رابطه با عوامل خطر عروقی مانند فشار خون بالا، سطح کلسترول بالا یا دیابت شیرین با اختلال شناختی و بیماری آلزایمر وجود داشته است. متأسفانه مدیریت سادۀ این عوامل خطر تأثیر کمی در کاهش بروز زوال عقل داشت.
با این حال این عوامل به‌شدت خطر ابتلا به سکته مغزی ایسکمیک (نارسانی در خون‌رسانی به مغز) در بیمار را بالا می‌برند و همچنین خطر سکتۀ مغزی را تقریباً دو برابر افزایش می دهد. بر اساس مطالعۀ Saver که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، می‌دانیم که «در هر ساعتی که درمان به نتیجه نرسد، مغز به اندازۀ ۳٫۶ سال که در پیری طبیعی سلول از دست می‌دهد، در طول یک ساعت سلول‌های عصبی خود را از دست می‌دهد.»
این تلفات سلول‌های عصبی از طریق نکروز ایسکمیک در هسته انفارکت رخ می‌دهد، اما ممکن است تا دو هفته بعد از حملۀ ایسکمیک در ناحیۀ ریه، اطراف هستۀ ایسکمیک از طریق نوع دیگری از بین رفتن سلول، یعنی آپوپتوز، تلفات سلول‌های عصبی طولانی شود. در شروع آپوپتوز گونه‌های اکسیداتیو نقش اصلی دارند.
چندین محقق نشان داده‌اند که پس از سکتۀ مغزی ایسکمیک افزایش مداوم در فشار اکسیداتیو روی می‌دهد. همانطور که محققان قبلا در یک مطالعۀ دیگر نشان دادند که فشار اکسیداتیو عمدتاً پس از سکته قلبی – آمبولی، روی می‌دهد و پس از سکته مغزی با شیوع تولید انواع اکسیداتیو در مدت کمتری پس از سکته مغزی ترومبوتیک افزایش می‌یابد.
بین پاتوژنز ناشی از استرس اکسیداتیو در سکته مغزی ایسکمیک و بیماری‌های آلزایمر، از جمله در اختلال عملکرد میتوکندری (میتوکندری تولیدکننده اصلی انرژی در سلول‌هاست)، اضافۀ بار کلسیم سلول‌ها، فعال‌سازی آنزیم‌های مخرب مختلف توسط کلسیم اضافیِ داخل سلولی، ظاهر و رونویسیِ ژن ناهنجار، القای اتوفاژی (فرآیندی که سلول‌ها پروتئین‌ها و اندام‌های سیتوپلاسمی خود را تخریب می‌کنند) و فعال‌سازی واکنش‌های التهابی، همپوشانی قابل توجهی وجود دارد.
با وجود نتایج امیدوار کنندۀ مولکول‌های آنتی اکسیدان در مدل‌های حیوانی سکته مغزی ایسکمیک، آزمایش‌های بالینی انسانی احتمالاً به دلیل تجویز دیر هنگام و انتخاب نادرست بیماران ناامید کننده بود.
اما در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، اِداراوون (یک مولکول آنتی‌اکسیدان) در طی ۴۸ ساعت پس از خون‌رسانی مجدد درون‌عروقی در سکته مغزی ایسکمیک حاد با استقلال عملکرد بیشتر به بیماران ترخیصی از بیمارستان داده شد، و این تجویز در بیش از ۱۰۰۰۰ بیمار پذیرش‌شده در بیمارستان کاهش مرگ و میر در بیمارستان و کاهش خونریزی داخل جمجمه را ثبت کرد.
اخیراً در گزارشی که در کنفرانس بین‌المللی سکته مغزی ۲۰۲۰ منتشر شد، نرینتید یا NA1 ، مولکولی که باعث کاهش اکسید نیتریک درون‌زا (همچنین یک نوع اکسیداتیو) تولیدشده در داخل سلول در طی ایسکمی می‌شود، نتیجه بیماران سکته مغزی ایسکمیک را که تحت ترومبکتومی اندواسکولار قرار گرفتند، بهبود بخشید. در بیمارانی که ترومبولیز نیز بودند متأسفانه، NA1 با آلتپلاز ارتباط برقرار کرد و کارایی آن را محدود کرد.
آنتی‌اکسیدان‌ها نیز در بیماری‌های دژنراتیو، بیماری آلزایمر، با نتایج امیدوار کننده در مدل‌های حیوانی، اما نتایج نامطمئن در آزمایشات بالینی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. استراتژی‌های درمانی با نقش دوگانۀ گونه‌های اکسیداتیو در ارگانیسم مختل می‌شود.
از یک طرف، افزایش تولید ROS به شرایط مزمن وابسته به سن کمک می‌کند و از سوی دیگر، گونه‌های اکسیدان به عنوان مولکول‌های سیگنالینگ در مسیرهایی که برای بقای سلول حیاتی هستند، عمل می‌کنند.
اما بر اساس شواهدی قانع کننده از استرس اکسیداتیو در پاتوژنز AD و نقش محوری میتوکندری، مولکول‌هایی که به عنوان آنتی اکسیدان‌های هدفمند میتوکندری عمل می‌کنند، در مدل‌های حیوانی نشان از بیماری‌های تخریب عصبی دارند، عملکرد میتوکندری را پس از ایسکمی کرونر / خون‌رسانی مجدد در موش‌ها بهبود می‌بخشند، و برخی از آنها در حال حاضر به داروهای مورد استفاده در آزمایشات بالینی در بیماران دیابتی نوع ۲ تبدیل شده‌اند.
با توجه به تأثیر استرس اکسیداتیو در پیدایش آسیب‌شناسی AD، نویسندگان فرض می‌کنند با افزایش سن، در حضور عوامل خطر عروقی کاملاً ثابت شده و احتمالاً با یک سهم ژنتیکی، آسیب‌شناسی AD به آرامی و بدون اختلال شناختی بالینی آشکار توسعه می‌یابد.
اما پس از سکته مغزی استرس اکسیداتیو ناگهانی رخ داده است که پاتوژنز زوال عقل را تسریع می‌کند و منجر به نقص شناختی بالینی می‌شود.
اگر این فرضیه اثبات شود دلیل دستیابی به درمان آنتی اکسیدانی در سکته مغزی ایسکمیک حاد تقویت می‌شود. مطالعات بیشتر در این راستا با دوره‌های پیگیری طولانی‌مدت مورد نیاز است. با وجود این با توجه به شیوع زیاد و انتشار بیماری، نتایج می‌تواند ارزشمند باشد.
منبع: news-medical.net