دارونامه؛ آشنایی با داروی لیوتیرونین(Liothyronine)، داروی کم‌کاری تیروئید - جامعه پزشکان ایران

بیماری‌‌ها و راه درمان, دارونامه , پیشگیری بهتر از درمان

نام ژنریک: لیوتیرونین سدیم

نام لاتین: Liothyronine sodium

نام تجاری: ®Cytomel

گروه دارویی- درمانی: هورمون تیروئید
جایگزین هورمون T3

طبقه‌بندی در بارداری: گروه A

اشکال دارویی: قرص روکشدار ۲۵ میکروگرم یا ۰٫۰۲۵ میلی‌گرم

موارد مصرف، روش و دوز:

قرص لیوتیرونین ۲۵ میکروگرم جایگزین هورمون تیروئید در کم‌کاری تیروئید است:

مصرف قرص لیوتیرونین در بالغین:

روزانه ۲۵ میکروگرم لیوتیرونین سدیم تجویز می‌شود. سپس هر ۱ تا ۲ هفته یک بار، ۱۲ تا ۲۵ میکروگرم به این دوز اضافه می‌شود. دوز نگهدارنده آن ۲۵ تا ۷۵ میکروگرم می‌باشد.

قرص لیوتیرونین در درمان میکزدم (عارضه ناشی از کم‌کاری غده تیروئید):

بالغین:

روزانه ۵ میکروگرم لیوتیرونین سپس هر ۱ تا ۲ هفته یک بار ۵ تا ۱۰ میکروگرم افزوده می‌شود. دوز نگهدارنده لیوتیرونین ۵۰ تا ۱۰۰ میکروگرم می‌باشد.

قرص لیوتیرونین در کم‌کاری تیروئید خفیف یا هیپوتیروئیدیسم خفیف کاربرد دارد:

بالغین:

روزانه ۲۵ میکروگرم لیوتیرونین سدیم، سپس هر ۱ تا ۲ هفته یک بار ۱۲٫۵ تا ۲۵ میکروگرم اضافه می‌شود.

مصرف قرص لیوتیرونین در کودکان:

دوز اولیه لیوتیرونین ۵ میکروگرم در روز می‌باشد. سپس هر ۱ تا ۲ هفته ۵ میلی گرم به دوز روزانه اضافه می‌شود تا به دوز ۱۵ تا ۲۵ میکروگرم در روز برسیم.

قرص لیوتیرونین برای کرتینیسم یا هیپوتیروئیدی مادرزادی (کم کاری تیروئید مادرزادی):

مصرف قرص لیوتیرونین در نوزادان، شیرخواران و کودکان زیر ۳ سال:

۵ میکروگرم روزانه تجویز می‌شود. هر ۳ تا ۴ روز یک بار می‌توان ۵ میکروگرم لیوتیرونین سدیم اضافه نمود تا پاسخ مطلوب درمانی پدیدار شود.

مکانیسم اثر:

لیوتیرونین سدیم یا T3 هورمون تیروئیدی با اثرات شبیه لووتیروکسین می‌باشد.

فارماکوکینتیک:

لیوتیرونین سدیم جذب کامل و سریع گوارشی دارد.
لیوتیرونین سدیم با پروتئین‌های پلاسما باند می‌شود.
نیمه عمر لیوتیرونین سدیم ۶ تا ۷ روز و مدت اثر آن حدود ۳ روز است.

نکات با اهمیت:

تفاوت لیوتیرونین با لووتیروکسین: لیوتیرونین T3 و لووتیروکسین T4 است اما هر دو برای درمان کم‌کاری تیروئید کاربرد دارند و جایگیزین هورمون تیروئید محسوب می‌شوند. قدرت و سرعت اثر بخشی لیوتیرونین از لووتیروکسین بیش‌تر است اما لیوتیرونین نیمه عمر کوتاه تری دارد و باید روزی ۲ تا ۳ بار مصرف شود. به دلیل این‌که عوارض جانبی لیوتیرونین بیش‌تر از لووتیروکسین است مصرف کم‌تری دارد.
لیوتیرونین سدیم در درمان هیپوتیروئیدی، میکزدم و کرتینیسم در خط دوم درمان قرار دارد.
دوز شروع لیوتیرونین در افراد مسن و کودکان ۵ میکروگرم در روز است و افزایش دوز نیز با مقادیر ۵ میکروگرمی در فواصل توصیه شده انجام می‌شود.
هنگامی که قرص لیوتیرونین جایگزین قرص لووتیروکسین می‌شود، مصرف لووتیروکسین قطع و از همان روز لیوتیرونین به جای آن استفاده می‌شود. پس از آن‌که باقی مانده تاثیر لووتیروکسین از بین رفت، می‌توان دوز لیوتیرونین را به تدریج تا دوز مناسب افزایش داد.
هنگامی که قرص لووتیروکسین جایگزین قرص لیوتیرونین شود، مصرف لووتیروکسین را چند روز قبل از قطع مصرف لیوتیرونین، آغاز نمائید.

موارد منع مصرف:

حساسیت شدید به دارو
MI حاد (میوکاردیال انفارکتوس)
تیروتوکسیکوز
نارسایی آدرنال درمان نشده

موارد احتیاط:

نارسایی کلیوی
اختلالات شدید قلبی و عروقی
نارسایی آدرنال
هایپرتنشن (فشارخون بالا)
IHD

تداخلات دارویی:

مصرف همزمان ضدافسردگی‌های تری‌سایکلیک، سمپاتومیمتیک‌ها می‌تواند اثر لیوتیرونین سدیم را افزایش دهد.
استروژن‌ها نیاز به لیوتیرونین سدیم را افزایش می‌دهد.
در مصرف انسولین و ضددیابت‌های خوراکی تنظیم دوز لیوتیرونین سدیم ضروری است.
در صورت مصرف آدنوکورتیکوئیدها تنظیم دوز لیوتیرونین سدیم ضروری است.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی‌شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی لیوتیرونین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

CNS: تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، بی‌قراری، لرزش، عصبانیت، سردرد
GI: تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن
CV: تاکیکاردی، آریتمی، کولاپس قلبی- عروقی، آنژین صدری
Other: بی‌نظمی قاعدگی، حساسیت پوستی، عدم تحمل گرما، تعریق شدید

مصرف در بارداری و شیردهی:

لیوتیرونین سدیم در دوران بارداری جز گروه A می باشد و می‌توان از لیوتیرونین در بارداری با تجویز پزشک استفاده کرد.
مصرف لیوتیرونین در شیردهی باید با احتیاط باشد.

توجهات پزشکی – پرستاری:

در حین درمان با لیوتیرونین سدیم این موارد باید چک شود: علایم حیاتی به خصوص نبض و فشار خون، وزن بدن و قد و وزن اطفال، T3، T4، TSH، PT، RAIU و وضعیت قلب عروقی از نظر ایسکمی و آنژیم و ECG.
لیوتیرونین سدیم به صورت تک دوز ترجیحا صبح‌ها تجویز شود تا مانع از اختلال خواب بیمار شود.
درمان با لیوتیرونین سدیم را از کمترین دوز موثر شروع کنید و در صورت نیاز به تدریج دوز را افزایش دهید.
لیوتیرونین سدیم در خط دوم درمان قرار دارد و بعد از مصرف فراورده‌های تیروئیدی تجویز می‌شود.
برای حفظ سطح سرمی لیوتیرونین سدیم آن را در ساعات معین تجویز کنید.
لیوتیرونین سدیم باید ۴ هفته قبل از تست RAIU قطع شود.

توجهات بیمار – خانواده:

لیوتیرونین سدیم را مطابق دستور پزشک و در ساعات معین مصرف کنید. از قطع خودسرانه لیوتیرونین سدیم اجتناب کنید.
بلافاصله پس از شروع درمان با لیوتیرونین تغییرات رفتاری و شخصیتی کودکان جبران می‌شود.
لیوتیرونین سدیم اندیکاسیونی برای کاهش وزن ندارد و قرص لیوتیرونین برای لاغری نباید مصرف شود.
در طول درمان با لیوتیرونین ریزش مو در کودکان موقتی است و برطرف خواهد شد.
در طول درمان با لیوتیرونین قبل از مصرف غذاهای یددار و داروهای غیر نسخه‌ای با پزشک مشورت کنید.
گاهی درمان بیماری نیاز به مصرف طولانی مدت دارو دارد و حتی ممکن است تا پایان عمر ادامه داشته باشد.
تپش قلب، تحریک‌پذیری، هیجان و عصبانیت و اضطراب در پی مصرف لیوتیرونین را به پزشک گزارش کنید که می‌تواند از نشانه‌های مسمومیت با لیوتیرونین باشد.