کلاژن چیست؟
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, تغذیه سالم, دارونامه , فرناز اخباری
به گزارش سایت livescience.com
طبق نظر دانشگاه ییل، کلاژن به خانواده پروتئین‌هایی گفته می‌شود که جزء اصلی ساختاری بافت‌های همبند مانند پوست و غضروف هستند.
این ماده تقریباً یک سوم پروتئین‌های موجود در بدن انسان را تشکیل می‌دهد که بیش‌تر از هر نوع توده پروتئینی دیگر در بدن است.
۲۸ نوع کلاژن مختلف وجود دارد که هر کدام بر اساس ترکیب اسید آمینه آن دسته‌بندی می‌شوند. به گزارش هلث‌لاین، حدود ۹۰ درصد کلاژن موجود در بدن نوع ۱ است که در پوست، تاندون‌ها، اندام‌های داخلی و قسمت‌های ارگانیک استخوان یافت می‌شود.
اکثر قریب به اتفاق کلاژن باقی مانده در بدن از انواع زیر تشکیل شده است:
- نوع ۲: در غضروف یافت می‌شود.
- نوع ۳: در مغز استخوان و بافت‌های لنفاوی یافت می‌شود.
- نوع ۴: در غشای پایه یافت می‌شود (ورقه‌های نازک کلاژن که بیش‌تر انواع بافت را احاطه کرده است).
- نوع ۵: در مو و سطوح سلول‌ها یافت می‌شود.
کلاژن از کجا می‌آید؟
بدن به‌طور طبیعی با تجزیه پروتئین رژیم غذایی به اسیدهای آمینه، کلاژن خاص خود را ایجاد می‌کند.
به گفته شانون وستون، متخصص تغذیه دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه تگزاس در هیوستون، آمینو اسیدها انواع مختلفی از پروتئین در بدن، من جمله کلاژن را تشکیل می‌دهند. طبق نظر کلینیک Cleveland، شما با خوردن یک رژیم غذایی متعادل از غذاهای سرشار از پروتئین (مرغ، گوشت گاو، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، آجیل و غلات سبوس‌دار) بلوک‌های ساختمانی خاص برای کلاژن را دریافت می‌کنید.
وستون گفت: « رژیم غذایی پر از سبزیجات و میوه‌های تازه فواید آنتی‌اکسیدان‌ها را در بدن ایجاد می‌کند و بدن را از استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند.»
وی همچنین گفت: « توانایی بدن در تولید کلاژن با افزایش سن، کاهش می‌یابد، اما قرار گرفتن در معرض آفتاب، سیگار کشیدن و رژیم غذایی ضعیف نیز می‌تواند تولید کلاژن را مهار کند.»
کلاژن برای معالجه پزشکی
آرتروز باعث می‌شود کلاژن در مفاصل سریع‌تر از آنکه دوباره ساخته شود، تجزیه شود و این منجر به درد مفاصل و کاهش تحرک می‌شود.
بروک راسل، میکروبیولوژیست و استاد انستیتو زیست‌شناسی و فن‌آوری تگزاس در هیوستون گفت: « دانشمندان از دهه ۱۹۸۰ با تجویز کلاژن برای درمان آرتروز کار می‌کنند، اما این روش همیشه اثربخش نبوده است.»
یک مطالعه در ۲۰۱۷ که در ژورنال آرتریت منتشر شده است، نشان داد که مکمل‌های کلاژن خوراکی به تسکین درد بیماران مبتلا به آرتروز کمک می‌کند ، اما کلاژن مؤثرتر از درمان دارویی موجود برای آرتریت روماتوئید نبود. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ که در مجله Nutrition Journal منتشر شد، همچنین نشان داد که مکمل‌های کلاژن به تسکین درد بیماران مبتلا به آرتروز کمک می‌کند.
با این حال، طبق گفته بنیاد آرتریت، به احتمال زیاد کلاژن حتی پس از مصرف مکمل‌های خوراکی، شروع به رشد نمی‌کند تا آرتریت را کاملاً درمان کند. از طرف دیگر براساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ که در مجله PLOS One منتشر شده است، قرار دادن کلاژن در مفاصل آرتریت به صورت جراحی ممکن است یک درمان امیدوار‌کننده برای آرتروز باشد.
طبق مطالعه‌ای که در مجله BioMedical Engineering OnLine منتشر شده است، کلاژن برای درمان زخم‌ها موفق‌تر بوده و بیش از ۲۰۰۰ سال است که در این درمان استفاده شده است. کلاژن به‌صورت موضعی و اغلب با پروتئین‌های ساختاری دیگر و آنتی‌بیوتیک‌ها برای تقویت، بهبود و جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود.
به‌عنوان مثال، یک بررسی در سال ۲۰۱۴ که در ژورنال Biopolymers منتشر شده است، توضیح می‌دهد که چگونه یک اسفنج یا ژل کلاژن ممکن است برروی سوختگی شدید اثر کند. اسفنج به پوست اجازه می‌دهد ضمن محافظت از عفونت، محیط مرطوب را حفظ کند و کلاژن به‌عنوان داربست برای بازسازی سلول‌ها و تولید کلاژن جدید عمل می‌کند.
آیا باید مکمل کلاژن مصرف کنید؟
کلاژن یک ماده مهم در مکمل‌های خوراکی و کرم‌های موضعی است، اما دانش کمی در مورد اثربخشی چنین درمان‌هایی وجود دارد. به گزارش هلث‌لاین، برخی از سازندگان مکمل‌های کلاژن ادعا می‌کنند که این ماده می‌توانند سلامت پوست را بهبود بخشند، از درد مفاصل و کاهش توده استخوان جلوگیری کنند، باعث افزایش توده عضلانی، ارتقاء سلامت قلب، افزایش قدرت مو و ناخن، افزایش سلامت روده و مغز و کاهش وزن شوند.
آدلاید هبرت، استاد درماتولوژی و مدیر پوست و موی کودکان در مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در هیوستون می‌گوید: « اگرچه که کلاژن موضعی برای درمان زخم ها مفید است.»، « در صورتی که این مطلب هم درست باشد، مدارک اثبات شده بسیار کمی وجود دارد که مصرف این مکمل‌ها برای مو، ناخن‌ها یا پوست دارای منفعت پزشکی باشد.» به گفته هبرت، استفاده روزانه از ضدآفتاب و مرطوب کننده با رتینوئیدها، رتینول، سرامیدها یا اسید سالیسیلیک (بسته به نیاز فرد) روشی مؤثرتر برای حفظ سلامت پوست است.
وستون اکود گفت: « در مورد ادعاهای بهداشتی پیرامون کلاژن مکمل، مطئن نباشید. هنوز تمام این مزایای فرضی به‌طور کامل مطالعه نشده است.»
وی می‌گوید: « علاوه بر این، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) مکمل‌های کلاژن را با همان سختگیری که برای داروهای دیگر انجام می‌دهند، سختگیری ندارد. این بدان معناست که تولیدکنندگان مکمل‌های کلاژن لازم نیست اثبات کنند که مکمل‌ها قبل از فروش آف مؤثر یا ایمن هستند.»
راسل گفت، کلاژن موجود در بسیاری از مکمل‌ها (که به‌طور کلی از منبع حیوانی مانند استخوان‌های گاو یا پوست ماهی تهیه می‌شود) بسیار فرآوری شده است. این ساختار کلاژن را با تجزیه آن به پپتیدها که زنجیره‌های کوتاه اسیدهای آمینه هستند، از بین می‌برد.
به محصول حاصل، کلاژن هیدرولیز گفته می‌شود، که محلول در آب است و بنابراین ترکیب آن با لوسیون راحت‌تر و یا با خشک کردن و قرار دادن آن در قرص آسان‌تر است. هنگام تصمیم گیری در مورد مصرف مکمل کلاژن، مهم است بدانید که رژیم و شیوه زندگی شما بر تولید کلاژن در بدن شما تأثیرگذار است.
وستون گفت: « اضافه کردن مکمل رژیم غذایی و سبک زندگی ضعیف هیچ فایده ای برای سلامتی نخواهد داشت. بر روی عوامل شیوه زندگی و یک رژیم غذایی متعادل متمرکز شوید و از مکمل‌ها بپرهیزید.»
منبع: livescience.com
*مطالب مرتبط:
غذاهای ممنوع در آرتریت روماتوئید!
چند ورزش موثر برای مبتلایان به آرتریت
داروهای گیاهی مناسب برای روماتیسم نوع AS
آیا باکتری‌های روده می‌توانند درد مفصلی را ایجاد کند؟
پوکی‌استخوان: آیا پروبیوتیک می‌تواند سلامت استخوان را حفظ کند؟
خوردنی‌های مضر برای استخوان‌ها
پارگی، کشیدگی و التهاب تاندون شانه: علائم و درمان