آیا می‌توانید سیگار بکشید و خون اهدا کنید؟ - جامعه پزشکان ایران

بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , اخبار پزشکی, شیرین کریمی

اکثر مردم می‌توانند خون اهدا کنند. اما افرادی که مواد نیکوتین‌دار و مشتقات شاهدانه (بنگ و ماری‌جوانا و حشیش) مصرف می‌کنند ممکن بتوانند خون اهدا کنند یا نتوانند.

بیمارستان‌ها و کلینیک‌های بهداشت و درمان از خون اهدایی برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) شمار اهداکنندگان خون در سراسر جهان در هر سال بیش از ۱۱۷٫۴ میلیون منبع قابل اعتماد است.

اهداکنندگان خون به موارد زیر می‌توانند کمک کنند:

صدمات جدی
عمل جراحی
کم خونی
سرطان
بیماری‌های مزمن

در ادامه شرح خواهیم دادم چگونه شیوه‌های مصرف گوناگون سیگار، مواد شاهدانه‌ای و سایر مواد مخدر می‌توانند بر روی توانایی فرد در اهدا خون اثر بگذارند.

_ نیکوتین
فردی که سیگار می‌کشد معمولاً می‌تواند خون اهدا کند.
اگر فردی سیگار تنباکویی یا سیگارهای الکترونیکی می‌کشد، این موضوع از آنها سلب صلاحیت نمی‌کند برای اهدای خون.
اما هم سیگارهای تنباکویی و هم سیگارهای الکترونیکی حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که ممکن است بر روی خون افراد اثر بگذارند.
به گزارش انجمن ریه آمریکا یک سیگار روشن بیش از ۷۰۰۰ نوع مواد شیمایی شامل مونواکسید کربن، آمونیاک و آرسنیک تولید می‌کند. تعدادی از این مواد سمی هستند و ۶۹ نوع از این مواد سرطان‌زا هستند.

علاوه بر نیکوتین، سیگارهای الکترونیکی نیز ممکن است حاوی مواد مضر زیر باشند:

پروپیلن گلیکول، که در حلال‌های رنگی، ضد یخ و برخی غذاها وجود دارد (به عنوان یک افزودنی)
استالدیید، که ماده‌ای سمی از الکل اتانول است
فورمالدئید، که مادۀ نگهدارندۀ شیمایی موجود در مواد ضدعفونی کننده، چسب و تخته‌های چند لایه است
دی استیل، مادۀ طعم‌دهنده که به مواد خوراکی مثل کره طعم می‌دهند
فلزات سنگین، مثل نیکِل و سرب
بنزن، ترکیبی شیمیایی است که در اگزوز خودرو وجود دارد

در حال حاضر اطلاعات اندکی دربارۀ تأثیرات دقیق سیگارهای الکترونیکی بر روی اهداکنندگان خون وجود دارد. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این واقعیت است که هم سیگارهای تنباکویی و هم سیگارهای الکترونیکی می‌توانند باعث افزایش فشار خون شوند.
طبق دستورالعمل صلیب سرخ آمریکا، تا زمانی که فشار خون افراد بین ۵۰/۹۰ میلیمتر جیوه (mm Hg) و ۱۰۰/۸۰ میلی متر جیوه باشد می‌توانند خون اهدا کنند.

در یکی از مطالعات Trusted Source در سال ۲۰۱۸، محققان خون اهداشده توسط افرادی که سیگار می‌کشند را با خون اهداشده توسط افرادی که سیگاری نمی‌کشند مقایسه کردند و نتیجه این بود که سیگار کشیدن بر روی کیفیت کلی خون اهدایی اثر نمی‌گذارد.
اما محققان به نکتۀ دیگری نیز پی بردند، اهداکنندگانِ سیگاری غلظت کربوکسی هموگلوبین (COHb) در گلبول‌های قرمز خون‌شان بالاتر بود. وقتی گلبول‌های قرمز خون با منواکسید کربن تماس پیدا می‌کنند کربوکسی هموگلوبین تولید می‌شود، کربوکسی هموگلوبین میزان اکسیژن موجود در گلبول‌های قرمز خون را به شکل معناداری کاهش می‌دهد.
براساس این یافته‌ها، محققان توصیه می‌کنند که افراد از ۱۲ ساعت قبل از اهدای خون از سیگارکشیدن خودداری کنند.

_ مواد مخدر شاهدانه‌ای
مصرف مواد شاهدانه‌ای (حشیش، ماری جوانا و بنگ) مانند سیگار کشیدن، فرد را از اهدای خون سلب صلاحیت نمی‌کند.

تحقیقات علمی کنونی Trusted Source نشان می‌دهد که مصرف مواد مخدر شاهدانه‌ای می‌تواند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر منفی بگذارد:

افزایش فشار خون و ضربان قلب
تنگ‌شدن رگ‌های خونی
ایجاد التهاب در دیوارۀ رگ‌ها
افزایش ایجاد لخته‌های خون

اما این عوارض جانبی بالقوه بر روی سلامتی نباید بر کیفیت خون اهدا شده تأثیر بگذارد.
بر طبق گزارش موسسۀ غیرانتفاعی ارائه‌دهنده خدمات خون، Vitalant، افراد نباید در زمان اهدای خون تحت تأثیر داروهای تفریحی یا الکل باشند.

_ سایر مواد مخدر
بر اساس گزارش صلیب سرخ آمریکا، افرادی که سابقۀ مصرف مواد مخدر تزریقی، حتی به شکل تفریحی، دارند نمی‌توانند خون اهدا کنند، چنین الزامی به جلوگیری از شیوع هپاتیت و HIV کمک می‌کند.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که این مورد برای افرادی که به روش‌های دیگری مواد مخدر استفاده می‌کنند، از جمله دود کردن یا مصرف مواد به صورت خوراکی، صدق نمی‌کند.
با این حال فرد باید در هنگام اهدای خون مطمئن شود که موادی مانند نیکوتین و حشیش در خون خود ندارد.

عوامل مستثنا
برای اهدای خون، شرط کلی این است که فرد حداقل ۱۷ سال داشته باشد. چنانچه اهدکننده زیر ۱۷ سال باشد باید رضایت قانونی سرپرست را داشته باشد.

عوامل دیگری که ممکن است شخص را از دادن خون سلب صلاحیت کند عبارتند از:

احساس بیماری یا داشتن علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
استفاده از داروهای تزریقی که توسط پزشک مجوزدار تجویز نشده باشد
داشتن عفونت فعال در بدن
ابتلا به HIV یا آزمایش مثبت برای هپاتیت نوع B و C
ابتلا به دیابت کنترل‌نشده
ابتلا به اختلال انعقاد خون
داشتن ویروس ابولا
ابتلا به سرطان خون مانند لوسمیا یا لنفوم
در طول ۱۲ ماه گذشته به فرد خون تزریق شده باشد یا خون از دست داده باشد
داشتن ضربان قلب زیر ۵۰ BPM یا بالاتر از ۱۰۰ BPM
به تازگی به یک کشور خارجی سفر کرده باشد
باردار بودن یا زایمان کردن در طول شش هفتۀ گذشته

در مجموع اگرچه استعمال سیگار، مواد مخدر شاهدانه‌ای فرد را از اهدای خون سلب صلاحیت نمی‌کند، اما آنها باید حداقل ۲ ساعت قبل و ۲ ساعت بعد از اهدای خون از استعمال این نوع مواد خودداری کنند.

ممکن است فرد بعد از اهدای خون احساس سبکی یا ضعف کند و سیگار کشیدن می تواند این علائم را تشدید کند. بهتر است که تا زمانی که این علائم از بین نرفته است، از کشیدن سیگار خودداری کنید.

منبع: medicalnewstoday.com

*مطالب مرتبط:

_علم اعتیاد
_شواهد جدید دربارۀ گیاه شاه‌دانه ( حشیش ) و اسکیزوفرنی
_تاثیر خانواده گیاه شاه‌دانه ( گراس ) بر روی اسپرم، تخمک و “DNA “