رژیم غذایی مناسب کبد چرب
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان ,تغذیه سالم
دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی. بیماری کبد چرب بسیاری از بزرگسالان جهان را مبتلا کرده و یکی از علتهای اصلی نارسایی کبد است. بیماری کبد چرب غیرالکلی بیشتر در کسانی که مشاهده میشود که چاق هستند یا سبک زندگی نشسته دارند و کسانی که رژیم غذاییشان سرشار از خوراکیهای فراوریشده است.
کبد چرب به دلیل کاهش تحرک و تغذیه ناصحیح و ا از مشکلات پزشکی رو به گسترش در جهان صنعتی امروز است؛ این بیماری اختلال مزمن و بدون علامت کبدی است که علت آن تجمع چربی و التهاب در کبد است. شایعترین علل کبد چرب در ایران چاقی، دیابت، سوءتغذیه و بالا بودن چربی خون است. در کشورهای دیگر دنیا مصرف بالای الکل از شایعترین علتها محسوب میشود.
امروزه به علت اتخاذ برنامه غذایی ناسالم، کبد چرب شایع شده است. کبد چرب همانند چربی شکم نیست و نباید آن را مشکل ساده کبدی تلقی کرد. لازم است به محض مشخص شدن بیماری، درمان و رژیم غذایی کبد چرب را شروع کرد؛ زیرا به مرور زمان لایههای چربی روی کبد رشد میکند و سوء هاضمه شدید به وجود میآورد. بیشتر افراد متوجه بیماری خود میشوند، اما چندان به موضوع درمان آن توجه نمیکنند.
_ علایم کبد چرب چیست؟
کمتحرکی و مصرف فستفودها عامل بروز بیماری کبدچرب در جوانان افراد در هر سنی میتوانند به کبد چرب مبتلا شوند؛ حتی کودکانی که تحرک ندارند و پرخوری میکنند نیز به کبد چرب مبتلا میشوند.
کبد چرب در افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر دیده میشود. مبتلایان به این بیماری، بدن سست و لختی دارند و معمولا پوستشان سفید است. این گروه بعد از خوردن غذای چرب و سنگین احساس درد و سنگینی در قسمت راست و بالای شکم میکنند، ضمن اینکه حس کرختی و سنگینی در کل بدن هم احساس میشود.
پوست مبتلایان به کبد چرب شادابی و طراوت ندارد و معمولا نوعی بدرنگی در پوست ایجاد میشود. سرد بودن بدن یکی دیگر از علائم ابتلا به کبد چرب است؛ طوری که این افراد از گرمایی بودن شکایت دارند ولی در واقع با لمس بدن، سردی بدن کاملا احساس میشود.
عوامل زیادی در سوء هضم نقش دارند و مهمترین آنها خوب نجویدن یا سریع خوردن غذاست، افرادی که عادت دارند انواع و اقسام غذا را با هم بخورند یا غذاهای دیر هضم و زود هضم را با هم مصرف میکنند، بیش از دیگر افراد به مشکلات سوء هضم و کبد چرب دچار میشوند. باید به خاطر داشت قبل از اینکه معده از غذای خورده شده کاملا تخلیه نشده، نباید بلافاصله غذای دیگری خورد.
دیگر از عواملی که می تواند باعث ابتلا به کبد چرب شود، عدم رعایت اعتدال در غذا خوردن و رژیم غذایی کبد چرب است، کم خوری یا پرخوری، به ویژه پرخوری می تواند با مشکل سوء هضم همراه باشد.
_ سردی دستگاه گوارش منجر به کبد چرب میشود
هر عاملی که موجب سرد شدن بدن، به ویژه سرد شدن دستگاه گوارش و کبد شود، میتواند باعث ابتلا به کبد چرب شود، یکی از این عوامل بیحرکتی و سکون است؛ البته فعالیت بیش از حد و سنگین بدنی هم میتواند در ابتلا به کبد چرب نقش داشته باشد. خواب، بین شش تا هشت ساعت برای افراد کافی است ولی خواب بیش از اندازه مشکلساز میشود. استرس یکی دیگر از عواملی است که مشکلات گوارشی، بویژه کبد چرب را به همراه دارد، در نتیجه باید این عوامل در زندگی به حداقل برسند.
_ نوشیدن صحیح آب برای پیشگیری از مشکلات کبدی
درست است نوشیدن آب برای بدن ضروری است ولی نوشیدن آب هم مثل غذا خوردن، اصول خاص خودش را دارد، نوشیدن آب و مایعات نباید قبل از غذا یا در بین آن باشد. نوشیدن آب و مایعات را باید به یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا موکول کرد.
مایعات، به ویژه آب هر چه سردتر باشند، آسیب بیشتری برای بدن به همراه دارند، در نتیجه دمای مایعات باید متعادل باشد؛ نوشیدن آب سرد صبحها به صورت ناشتا، اواسط خواب و پس از بیداری ناگهانی، بعد از استحمام، بعد از رابطه جنسی و بعد از ورزش مضر است. نوشیدن آب باید به اندازه نیاز و در حد رفع تشنگی باشد. خود تشنگی میتواند به بدن آسیب وارد کند. بنابراین توصیه میشود افراد از نوشیدن بیش از اندازه آب یا تشنه ماندن خودداری کنند.
یکی از روشهای اصلی درمان بیماری کبد چرب، بدون در نظر گرفتن نوع آن، رژیم غذایی است. همانطور که از اسماش مشخص است، بیماری کبد چرب یعنی در اطراف کبد شما چربی بسیار زیادی وجود دارد. در یک بدن سالم، کبد به از بین بردن سموم کمک میکند و صفرا، یا همان پروتئین گوارشی را تولید میکند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب میزند و مانع از آن میشود که به درستی کار کند.
در کل رژیم غذایی کبد چرب شامل این موارد است:
– میوه و سبزیجات زیاد
– گیاهان سرشار از فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
– شکر افزودنی، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات تصفیهشده و چربی اشباع بسیار کم
– عدم مصرف الکل
رژیم غذایی کمچرب و کمکالری میتواند به شما کمک کند وزن خود را پایین بیاورید و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش دهید. بهطور ایدهآل اگر اضافه وزن دارید باید هدفتان این باشد که حداقل ۱۰ درصد وزن بدنتان را کاهش دهید.
_ رژیم غذایی مناسب کبد چرب
۱. قهوه برای پایین آوردن آنزیمهای غیرعادی کبد
پژوهشها نشان دادهاست کسانی که قهوه مینوشند و مبتلا به کبد چرب هستند در مقایسه با کسانی که این نوشیدنی کافئیندار را نمینوشند آسیب کمتری به کبدشان میرسد. به نظر میرسد قهوه میزان آنزیمهای غیرعادی را در افرادی که در خطر ابتلا به کبد چرب هستند، کاهش میدهد.
۲. سبزیجات برای پیشگیری از انباشته شدن چربی
مشاهده شدهاست که بروکلی مانع از انباشته شدن چربی در کبد موشها میشود. مصرف سبزیجات بیشتر مانند اسفناج، جوانهی بروکسل و کلم کالی نیز میتواند برای کاهش وزن کلی مفید باشد.
۳٫ توفو برای کاهش انباشت چربی
پژوهشی که در دانشگاه ایلینوی روی موشها انجام شد، نشان داد پروتئین سویا که در خوراکیهایی مانند توفو وجود دارد، ممکن است انباشت چربی را در کبد کاشه دهد. به علاوه توفو چربی کم و پروتئین زیادی دارد.
۴. ماهی برای کاهش التهاب و میزان چربی
ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین، تن و قزلآلا سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است. اسید چرب امگا۳ میتواند برای بهبود میزان چربی کبد مفید باشد و التهاب را کاهش دهد.
۵. بلغور جو دوسر برای انرژی
کربوهیدرات بهدست آمده از غلات مانند بلغور جو دوسر به بدن شما انرژی میدهد. فیبر موجود در آن نیز شما را سیر میکند که میتواند برای ثابت نگه داشتن وزن مفید باشد.
۶٫گردو برای بهبود کبد
مغز گردو سرشار از اسید چرب امگا۳ است. پژوهش نشان دادهاست افراد مبتلا به کبد چرب که گردو میخورند، در آزمایش عملکرد کبد نتیجهی بهتری میگیرند.
۷. آووکادو برای محافظت از کبد
آووکادو سرشار از چربیهای سالم است و پژوهشها حاکی از آن است که مواد شیمیایی موجود در آن میتواند سرعت آسیب کبد را کاهش دهد. همچنین آووکادو سرشار از فیبر است که میتواند برای کنترل وزن مفید باشد.
۸٫ شیر و دیگر لبنیات کمچرب برای محافظت در برابر آسیب
بر اساس پژوهشی که در ۲۰۱۱ روی موشها انجام شد، لبنیات سرشار از پروتئین وی است، که میتواند از کبد در برابر آسیب بیشتر محافظت کند.
۹. تخمهی آفتابگردان برای آنتیاکسیدان
این تخمههای خوشمزه سرشار از ویتامین E هستند، آنتیاکسیدانی که میتواند کبد را در برابر آسیب بیشتر حفظ کند.
۱۰. روغن زیتون برای کنترل وزن
این روغن سالم سرشار از اسید چرب امگا۳ است. روغن زیتون برای پخت و پز سالمتر از مارگارین، کره، یا روغن تردهکنندهی شیرینی است. پژوهش نشان دادهاست که روغن زیتون برای کاهش میزان آنزیمهای کبد و کنترل وزن مفید است.
۱۱. سیر برای کاهش وزن بدن
این داروی گیاهی میتواند به غذاها طعم بدهد اما پژوهشهای تجربی نشان دادهاست مکمل پودر سیر میتواند برای کاهش وزن و چربی بدن در افراد مبتلا به کبد چرب نیز مفید باشد.
۱۲. چای سبز برای جذب کمتر چربی
دادهها حاکی از آن است که چای سبز میتواند در جذب چربی اختلال ایجاد کند، اما نتایج آن هنوز قطعی نیست. پژوهشگران در حال بررسی هستند که آیا چای سبز میتواند ذخیرهی چربی را در کبد کاهش دهد و عملکرد آن را بهبود ببخشد یا نه. اما چای سبز، از کاهش کلسترول تا بهبود خواب، خواص زیادی دارد.
۱۳٫ ادویههای تقویت کننده کبد
عمر طولانی با ادویهجات استفاده از ادویههایی مثل زیره، زنجبیل، سیاهدانه، آویشن، نعنا، فلفل، دارچین، میخک و هل در غذاها به دلیل خاصیت گرمی میتواند مفید واقع شود. این ادویهها در تقویت کبد هم نقش دارند. افرادی که تمایل به مصرف ماست و دوغ دارند، باید ماست را به صورت چکیده و در حجم کم مصرف کنند و دوغ را با استفاده از ماست چکیده درست کنند. همچنین مصرف سبزیجات و زیتون همراه با غذا ایرادی ندارد، ولی ماست نباید همراه با غذا مصرف شود.
۱۴٫ چغندر
مصرف چغندر به فرآیند تصفیه خون کمک میکند و همچنین فلزات سنگین را در بدن جذب میکند.
۱۵٫ سیب
سیب دارای پکتین (Pectin) است که به دفع فلزات سنگین در بدن کمک میکند. دفع این فلزات توسط پکتین کار کبد را کاهش میدهد و ظرفیت سمزدایی آن را بالا میبرد.
۱۶٫ لیموترش و آب داغ
مصرف آب لیموترش تازه همراه با آب داغ به رفع کبد چرب کمک میکند. آب لیموترش تازه را در یک لیوان آب داغ بریزید و اول صبح بهطور ناشتا بنوشید (البته اگر ناراحتی معده ندارید). این کار باعث میشود کبد پاک شود و عمل سمزدایی و تصفیه آن افزایش یابد.
اگر کبد چرب دارید از این ۶ خوراکی اجتناب کنید
اگر بیماری کبد چرب دارید قطعا خوراکیهایی هست که باید مصرف آنها را محدود یا متوقف کنید. این خوراکیها عموما باعث افزایش وزن و افزایش قند خون میشود.
– الکل
الکل یکی از علتهای اصلی بیماری کبد چرب و بیماریهای دیگر است.
– شکر افزودنی
از خوراکیهای دارای قند مانند آبنبات، کلوچه، نوشابه، و آبمیوه اجتناب کنید. قند خون بالا میزان انباشت چربی را در کبد افزایش میدهد.
– غذای سرخکردنی
این غذاها کالری بسیار زیادی دارد.
– نمک
خوردن نمک زیاد میتواند باعث شود بدنتان آب زیادی نگه دارد. سدیم را به کمتر از ۱۵۰۰ میلیگرم در روز محدود کنید.
– نان سفید، برنج، و پاستا
منظور از نان سفید این است که آرد آن بسیار فراوری شدهاست. این نوع نان به علت نداشتن فیبر در مقایسه با نان غلات کامل قند خونتان را بیشتر افزایش میدهد.
– گوشت قرمز
گوشت گاو و گوشتهای خوراکی سرشار از چربی اشباع است.
منابع:
۱- parsiteb.com
۲- bazdeh.org
*مطالب مرتبط:
_سوءهاضمه چه تاثیری در بروز کبد چرب دارد؟
_ لکههای کبدی چه هستند؟
_ آشنایی با کبد سمی و نشانههای آن
_ علایم و درمان بیماری کبد چرب
_ ۱۰ نشانه بیماری سیروز کبدی
_ سیروز الکلی
_انواع بیماریهای کبد، علائم، روشهای تشخیص و درمان