تازهترین یافتهها در جایگزینی قوزک پا
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , شیرین کریمی
به گزارش کلینیک کلیولند که در تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شده است.
سالهای سال است که اگر بدشکلی گودی کف پا بیشتر از ۱۰ درجه باشد مانعی برای جایگزینی قوزک پا به شمار میرود. اما با انجام روشهای کمکی برای اصلاح بدشکلیها، پیش از جایگزینی مفصل، نتایج بالینی مطلوبی میتوان به دست آورد.
هنگامی که یک بیمار هم به آرتروز حاد و هم به بدشکلی گودی کف پا مبتلا است، برای دستیابی به نتایج مطلوب ابتدا باید ناراستایی یا کجی درمان شود. عدم تعادل مفصل ساختگی قوزک پا میتواند سایش و فرسودگی را سرعت ببخشد و منجر به عدم موفقیت پیش از موعد ایمپلنت یا کاشت اندام جدید بشود. به تازگی مراحل اصلاح و درمان گودی پا و جایگزینی کامل قوزک پا در دو بیمار انجام شده است، این دو بیمار یکی مردی ۶۱ ساله و دیگری زنی ۶۲ ساله هستند و شش ماه از درمان آنها گذشته و معاینات پس از درمان آنها نیز کامل شده است. این موارد نشان دادهاند که اگرچه اصلاح مرحلهای گودی با جایگزینی کامل قوزک پا پیچیده است اما با برنامهریزی جراحی به طور فردی برای هر بیمار، عمل اصلاح میتواند موفقیتآمیز باشد.
گودی یا قوس کف پا طیفی از شکلهای پا با قوس زیاد غیرطبیعی هستند؛ این گودی یا قوس زیاد میتواند منجر به بیثباتی مچ پا، آسیبهای مکرر و آرتروز شود. قوس زیاد کف پا عارضهای نسبتاً شایع و اغلب نوعی بدشکلی نامحسوس است و درجۀ شیوع آن بین ۱۰ تا ۲۵ درصد از کل جمعیت برآورد شده است.
اصلاح قوس کف پای چپ و تعویض کامل مفصل قوزک پا
بیمار اول (ب۱) مردی ۶۱ ساله است که برای معاینه و بررسی بدشکلی قوزک و گودی پای چپ و آرتروز به کلینیک ما معرفی شد. در اولین مرحله از عملیات دو مرحلهای، ما با جراحی استئوتومی (استخوانبرداری) دورسیفلکشن (باز و بسته شدن مچ پا) از استخوان اول کف پا بدشکلی گودی پای چپ را اصلاح کردیم، عضله درازی که به نازکنی میچسبد را انتقال دادیم و به زردپیِ عقبی را آزاد کردیم، و رباط جانبی را نیز بازسازی کردیم. به منظور آمادهسازی قوزک پا برای آرتروپلاستی (تعویض مفصل)، با عمل دبریدمان مفصل قوزک پا شکافته شد و عمل کیست استخوان تالوس (استخوان درشت نازک نی، بالاترین استخوان مچ پا که با دو استخوان درشت نی و نازک نی مَفصل ساق پا را تشکیل میدهند) نیز انجام گرفت. قوزک پای جابهجاشده به حالت اول بازگردانده شد. پس از انجام این روندها ب۱ آتلبندی شد. او دو هفتهی بعد به کلینیک بازگشت تا آتلبندی و بخیهها باز شوند و قوزک پا در یک قالب گچی کوتاه قرار بگیرد. او به مدت شش هفته در وضعیت non-weight bearing (n.w.b) بود، یعنی وضعیتی که بیمار بلافاصله بعد از انجام عمل جراحی در آن قرار میگیرد و در این حالت به بیمار توصیه میشود که سنگینی بدنش را روی عضو جراحی شده نیندازد و چه ایستاده، چه نشسته عضو جراحی شده را روی کف زمین قرار ندهد.
به دنبال دورۀ بهبود اولیه، ما عمل آرتروپلاستی کامل قوزک پا و تثبیت مَفصل نوعبندی یا سیندسموز را انجام دادیم. مرحلۀ دوم، آرتروپلاستی قوزک پا، بدون عارضه جانبی انجام گرفت. سپس قوزک پای ب ۱ در یک پوشش مناسب و بعد آتلبندی کوچکی قرار گرفت و بیمار برای سه هفته در وضعیت n.w.b بود. بخیهها طی دو هفته برداشته شدند و بعد پای ب ۱ در یک پوشش پوتینمانند (پوشش گچی پا که شبیه پوتین است) قرار داده شد و در طی شش هفته پس از عمل این پوشش کنار گذاشته شد.
ترمیم بدشکلی قوس پا، آرتروپلاستی کامل قوزک پا و ترمیم دوبارهی رباط جانبی
بیمار دوم (ب ۲) زن ۶۲ سالهای با آرتروز شدید قوزک پا و بدشکلی عودکنندۀ قوس پا است. در مرحلۀ اول جراحی، به منظور اصلاح بدشکلی قوس پا یک لایه از بافت فیبروز عضلانی کف پا برداشته شد، تاندون وابسته به درشت نی عقبی جابهجا شد و عمل استخوانبرداری از استخوان پاشنه پا نیز انجام شد. در نهایت، برای آمادهسازی عمل آرتروپلاستی قوزک پا، قوزک پا دبریدمان شد و عمل اکسوزتکتومی (برداشت بخشی از استخوان) قاپ پا انجام شد. پس از انجام مرحلۀ اول این جراحی، قوزک پای ب۲ به مدت دو هفته آتلبندی شد، پس از آتلبندی و کشیدن بخیهها پای جراحی شده در قالب گچی کوچکی قرار گرفت. ب۲ برای مدت شش هفته در وضعیت n.w.b قرار داشت.
شش هفته پس از عمل اول و بعد از عمل آرتروپلاستی کامل، پانسمانها و برآمدگی استخوانی را برداشتیم. پس از برداشتن زائدۀ استخوان در رباطهای جانبی سستی و شلی مشاهده کردیم، بنابراین دوباره پس از آرتروپلاستی، تکرار ترمیم رباط جانبی لازم بود. ب۲ به مدت دو هفته در آتلبندی بالشتکی قوزک پا را داشت بعد از این مدت او به کلینیک بازگشت تا آتلبندی و بخیهها باز شدند و پوتین ساق بلند مخصوص جایگزین آتلبندی شد. سپس به مدت سه هفته در وضعیت n.w.b با پوتین مخصوص بود، تا شش هفته پس از عمل به استفاده از پوتین مخصوص ادامه داد و در این مدت فیزیوتراپی را شروع کرد.
هر دو بیمار پس از شش ماه به خوبی درمان شدند
لازمۀ جایگزینی قوزک پا برای بیمارانی که آرتروز و ضایعات قوزک پا دارند اغلب طی کردن چند مرحله و روند است تا به ثبات و اندام مصنوعی متعادل دست یابند.
منبع: Cleveland Clinic