هوچکین(Hodgkin) یک نوع خاص از لنفوم یا سرطان است که با رشد غیرطبیعی سلول‌ها در دستگاه لنفاوی همراه است. پیشرفت‌های جدید در زمینه تشخیص و درمان این بیماری باعث شده است که تعداد زیادی از بیماران بهبود یابند. در این بیماران با تشخیص زودرس و درمان مناسب، میزان بهبود افزایش خواهد یافت. گر چه بیماری هوچکین ممکن است در تمامی سنین دیده شود، شایع‌ترین سن شیوع آن بین ۲۰ تا ۵۰ سالگی است.

بیماری هوچکین دریک منطقه دستگاه لنفاوی و معمولاً در گره لنفی ایجاد می‌شود. اگر این بیماری به موقع کشف و درمان نشود، ممکن است در تمام دستگاه لنفاوی پخش گردد. هوچکین می‌تواند باعث درگیری ریه، اعضای داخل شکم و استخوان‌ها شود. با گسترش بیماری، گویچه‌های سفید طبیعی کاهش یافته، در مقابله با عفونت‌ها اختلال ایجاد می شود. بنابر این بیماران مبتلا به هوچکین ممکن است مستعد ابتلا به عفونت‌های گوناگون گردند.

دستگاه لنفاوی در کجا یافت می‌شود؟

بیماری هوچکین در دستگاه لنفاوی ایجاد می‌شود. دستگاه لنفاوی از شبکه عروقی کوچکی که به آنها عروق لنفاتیک می‌گویند، به همراه بافت‌های لنفاوی که محل تجمع لنفوسیت‌ها بوده و شامل گره‌های لنفاوی و بافت‌های دیگر می‌باشند، تشکیل شده است. عروق لنفاتیک مسئول باز گرداندن مایعات میان بافتی به گردش خون سیستمیک هستند. بافت‌های لنفاوی در بیشتر بافت‌های بدن به ویژه طحال، کبد، مغزاستخوان و روده یافت می‌شوند.

در طی مسیر عروق لنفاوی، تجمع‌های دانه‌ای شکل کوچکی از لنفوسیت‌ها یافت می‌شود که به آنها غدد لنفاوی می‌گویند. عمل این غدد، حذف ناخالصی‌ها و باکتری‌های موجود در لنف است.

گره‌های لنفاوی در همه نقاط بدن پراکنده‌اند. درگردن، زیر بغل و کشاله ران به راحتی یافت و لمس می‌شوند. این غدد معمولاً از دانه تسبیح بزرگتر نیستند ولی در صورت ایجاد عفونت یا بیماری‌های دیگر بزرگ می‌شوند. یک گره لنفاوی بدون درد بزرگ شده، اگر بیشتر از یک ماه باقی بماند باید به پزشک مراجعه کرد.

علل بیماری هوچکین

برخی از محققان عقیده دارند که بیماری هوچکین دراثر مقابله دستگاه دفاعی بدن در برابر یک تحریک خارجی مثل یک ویروس ایجاد می‌شود. این بیماری در کشورهای درحال توسعه که در آن‌ها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراوانی با عوامل عفونت‌زا داشته‌اند، کمتر دیده می‌شود. این بیماری در کشورهای توسعه یافته صنعتی که در آنها کودکان تا سن ۱۰ سالگی با بیماری‌های شایع اطفال تماس نداشته‌اند، بیشتر دیده می‌شود. با این حال دانش ما راجع به علت بیماری هنوز ناکافی است.

تشخیص بیماری

چون علت بیماری هوچکین نامعلوم است، در حال حاضر پیشگیری از آن امکان‌پذیر نیست. ولی تشخیص زود هنگام و درمان مناسب نتایج خوبی به همراه دارد.

معمولاً اولین علامت، پیدا شدن یک غده لنفاوی بزرگ و بدون درد است ک معمولاً در گردن و گاه در زیر بغل یا کشاله ران دیده می‌شود. این غدد لنفاوی گاه در هنگام استحمام یا اصلاح کردن موهای بدن کشف می‌شوند. غدد لنفاوی ممکن است در اثر عفونت ها یا بیماری‌های دیگر غیر از بیماری هوچکین نیز بزرگ شوند ولی غده لنفاوی که بیش از یک ماه بزرگ بماند چه دردناک باشد چه نباشد باید توسط پزشک معاینه گردد. غده لنفاوی عفونی معمولاً دردناک است.

گاه علایم دیگری نیز دربیمار مبتلا به هوچکین دیده می‌شود که عبارتند از:
– تب طول کشیده‌ای که علت آن مشخص نیست.
– عرق شبانه توجیه‌ناپذیر. گاه این تعریق آن قدر زیاد است که بیمار مجبور به تعویض ملحفه می‌گردد.
– خارش بدن
– دردهای غیرطبیعی پشت یا شکم
– کاهش وزن غیر طبیعی
– تنگی‌نفس
این علائم در بیماری‌های دیگری غیراز هوچکین نیز شایع است ولی در صورت بروز این علائم برای از دست ندادن شانس تشخیص زود هنگام این بیماری، باید به پزشک مراجعه کرد.
پس از مراجعه به پزشک، وی تاریخچه کاملی از وضعیت پزشکی فرد تهیه می‌کند. آن‌گاه معاینه پزشکی به عمل خواهد آمد. اگر حالت غیرطبیعی درگره لنفاوی مشاهده نماید، آن گره لنفاوی برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ مطالعه می‌گردد. این آزمایش مشخص خواهد کرد که ضایعه خوش‌خیم یا بدخیم است.

اگر نتیجه نمونه‌برداری مشخص کند بیماری هوچکین است، آزمایش‌های تکمیلی زیرانجام می‌شود:

– پرتونگاری قفسه سینه
– آزمایش خون

– لنفانژیوگرافی: به معنی تزریق ماده حاجب به داخل سیستم لنفاوی و سپس تهیه رادیو‌گرافی از آن که نشان‌دهنده وضعیت سیستم لنفاوی و میزان گسترش بیماری درآن است.

– سی‌تی‌اسکن شکم

– آزمایش مغز استخوان

– نمونه‌برداری از اعضای داخل شکم برای نشان دادن گسترش بیماری به این اعضاء

ممکن است انجام تمام این بررسی‌ها دریک فرد لازم نباشد. تصمیم‌گیری درباره بررسی‌های لازم توسط پزشک معالج صورت خواهد پذیرفت.

درمان

بیماری هوچکین به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. دربیشتر موارد بیماران به‌طور سرپایی درمان می‌شوند. درمان بیمار می‌تواند با پرتو درمانی یا شیمی درمانی یا ترکیبی از هر دو صورت پذیرد.

در پرتو درمانی سعی می‌شود با استفاده از پرتوهای پر انرژی X یا اشعه‌های ناشی از کبالت در منطقه درگیر شده توسط بیماری، سلول‌های سرطانی با حفظ بافت‌های سالم از بین برده شوند. خوشبختانه درمراحل اولیه، آسیب بیماری به دستگاه لنفاوی محدود می‌باشد و از این رو درمان مناسب با پرتودهی به قسمتی یا تمام دستگاه لنفاوی باعث بهبود بیماران خواهد شد.

شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی درتمام بدن استفاده می‌شود. پزشکان مقادیری از داروهای شیمی‌درمانی را استفاده می‌کنند که با حداقل صدمه به بافت‌های سالم بدن بتوان سلول‌های سرطانی را از بین برد. داروهای شیمی‌درمانی در تقسیم و رشد سلول های سرطانی اثر گذاشته و باعث تأخیر رشد سلول‌ها می‌شود و بیماران ترکیبی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را دریافت می‌کنند.

هر دو روش درمانی ذکر شده می‌تواند عوارض نامطلوبی را ایجاد نماید. پرتو درمانی ممکن است باعث واکنش پوستی، تهوع، استفراغ و احساس خستگی شود. تمامی این عوارض را با استراحت مناسب و تغذیه خوب می‌توان تخفیف داد. بعد از قطع پرتو درمانی، این عوارض از بین خواهد رفت.

شیمی‌درمانی ممکن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، ریزش مو ، کم‌خونی ، خونریزی خود‌به خود، افزایش بروز عفونت و همچنین زخم‌های دهانی شود. این عوارض درتمام بیماران دیده نمی‌شود، در تمام آن‌ها نیز به یک شدت ظاهر نمی‌گردد و بعد از درمان از بین خواهد رفت.

سؤال‌هایی که می‌توانید پیش از آغاز درمان از پزشک بپرسید:
به چه نوعی از لنفوم هوچکین مبتلا هستم؟ می‌توانید یک نسخه از گزارش آسیب‌شناس را به من بدهید؟
بیماریم در چه مرحله‌ای است؟ تومورها در کدام ناحیه قرار دارند؟
گزینه‌های درمان چیستند؟ شما کدام‌یک را پیشنهاد می‌کنید؟ چرا؟
آیا بیش از یک روش درمانی روی من انجام می‌شود؟
خطرات و عوارض جانبی احتمالی هر یک از روش‌های درمانی چیستند؟ برای مهار عوارض جانبی چه کار می‌توانیم بکنیم؟
درمان چقدر طول می‌کشد؟
برای آماده شدن جهت درمان چه کاری باید بکنم؟
آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ اگر چنین است، چه مدت زمانی؟
هزینۀ درمان حدوداً چقدر خواهد بود؟ آیا بیمه‌ این هزینه را پوشش می‌دهد؟
تأثیر درمان بر فعالیت‌های روزمره‌ام چگونه خواهد بود؟
آیا شرکت در یک پژوهش بالینی برایم مناسب است؟
پس از به پایان رسیدن درمان، هر چند وقت یکبار باید برای معاینه مراجعه کنم؟

منبع: سایت تبیان