برای اولین بار در دهه ۱۹۴۰ از امواج صوت برای درمان اختلالات سیستم عصبی و مغزی بصورت تحقیقاتی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. اولین دستگاه تجاری هایفو در آمریکا تولید شد و در سال ۱۹۹۴ تاییدیه اتحادیه اروپا را برای درمان هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات دریافت کرد. پس از آن دستگاه‌های متنوع تحقیقاتی و تجاری برای درمان سرطان و یا مصرف زیبایی تولید و تعدادی از این دستگاه‌ها تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا را نیز دریافت کرده‌اند. با جامعه پزشکان ایران همراه باشید.
در چند دهه اخیر به صورت رسمی امواج اولترا در علم پزشکی تشخیصی استفاده می‌گردد ( مانند سونوگرافی ) و تا کنون بی‌ضرر بودن این امواج برای بدن انسان، حتی جنین انسان اثبات گردیده است. به عبارتی هایفوتراپی با تولید حرارت یا تحریک بصورت متمرکز در داخل بدن بدون صدمه به بخش‌های خارج از هدف، مورد استفاده پزشکی قرار می‌گیرد. به بیان ساده‌تر هایفو یک پروسیجر پزشکی است که در آن امواج اولترا سوند با شدت بالا را بر بافتی از بدن متمرکز کرده و باعث ایجاد گرما در بافت می‌شود.

این گرما بافت‌های بیمار یا آسیب دیده را تخریب می‌کند. از موارد استفاده آن می‌توان به شکاندن سنگ کلیه، درمان سرطان و جوان‌سازی و لیفتینگ پوست، سرطان پروستات، درمان فیبروم رحم، درمان برخی اختلالات عصبی و حرکتی اشاره کرد. علاوه بر موارد فوق این فناوری در زمینه پزشک زیبایی برای رفع چربی زیر پوست و یا لیفت غیر جراحی نیز کاربرد دارد. در افرادی که تمایل به عمل جراحی لیفت صورت ندارند و یا به دلیل بیماری دیگری بی‌هوشی و جراحی ممنوعیت دارد هایفوتراپی می‌تواند بعنوان جایگزین استفاده شود. ما در این مقاله به بررسی کاربرد این تکنیک در درمان بیماری‌های پوستی اشاره می‌کنیم.

زیبایی پوست
روش‌های زیادی برای کشیدن پوست وجود دارد که موفق‌ترین آن‌ها لیفتینگ بوده است ولی لیفتینگ پوست به علت عمل سخت و دوران نقاهت طاقت فرسا و از طرفی وجود جای بخیه‌ای بلند بعد از عمل بین مردم آنچنان که باید نتوانست ماندگار بماند. روش هایفوتراپی که تماماً لیزری بوده و هیچ‌گونه تیغی در این عمل زیبایی به کار نخواهد رفت.

روشی مناسب در علم پزشکی در زمینه زیبایی محسوب می‌شود. در چند سال اخیر در علم پزشکی از این روش هم اکنون برای زیبایی جوان‌سازی پوست صورت ، گردن وبدن و سفت کردن پوست و بهبود وضعیت چین و چروک‌های پوست صورت و بالای سینه انجام می‌شود و در بسیاری از این موارد دارای FDA Approved است یعنی سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۰۹ امکان استفاده از هایفوتراپی برای لیفت پوست گردن، زیر چانه، و بالای ابرو را مورد تایید قرار داده است و مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت کرده است.

مکانیسم هایفوتراپی
اگرکاغذ را جلوی نور خورشید بگیرید اتفاقی نمی‌افتد ولی اگر از یک ذره بین استفاده کنید می‌توانید با کانونی کردن نور، امواج نور را در یک نقطه بسیار کوچک متمرکز کنید وبا ادامه این کار آن نقطه داغ و داغ‌تر می‌شود و با تداوم تمرکز برروی آن نقطه انرژی کانونی شده امواج نورخورشید می‌تواند کاغذ را بسوزاند تکنولوژی هایفوتراپی (دابلو) نیز دقیقا با همین روش امواج اولترا سوند را در لایه‌های زیرین پوست کانونی و متمرکز کند. هایفوتراپی از انرژی مافوق صوت برای لیفت و سفت کردن پوست استفاده می‌کند.

امواج مافوق صوت نوعی انرژی است که کاملاً با پرتوهایی مثل IPL و لیزر یا انرژی الکتریکی و امواج رادیویی متفاوت می‌باشد. هایفوتراپی می‌تواند از سطح پوست حفاظت کرده و با نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر پوست و ایجاد دمای بالاتر در مقایسه با امواج رادیویی برای ترمیم غشای میانی پوست و لایه‌های زیرین ( آن در مواردی که این لایه‌ها دچار ضعف و مشکل شده باشند) مورد استفاده قرار گیرد.

بهترین دما جهت تخریب و بازسازی کلاژن بین ۶۰-۷۰ درجه است که این دما توسط تکنیک هایفو در پوست ایجاد می‌شود. در هایفوتراپی مدت زمان شلیک امواج اولتراسوند به هر یک از نقاط هدف در زیر پوست فقط کسری از ثانیه است و نقاط مجاور بعدی بلافاصله یکی پس از دیگری توسط هایفوتراپی هدف شلیک قرارمیگیرند به همین دلیل سطح بیرونی پوست کاملا سالم و بدون عارضه باقی می‌ماند. چرا که تمام اتفاقات زیر پوست رخ می‌دهد.

چگونگی عملکرد مکانیسم هایفوتراپی
اصولا ارزش و اهمیت هایفوتراپی در همین ویژگی منحصربه فرد است که سطح خارجی پوست کاملا دست نخورده باقی می‌ماند .علت این پدیده اینست که انرژی این امواج آن‌چنان بالا نیست که بتواند در نقطه برخورد با سطح پوست باعث سوختگی شوند، اما وقتی این امواج در عمق پوست با یکدیگر تلاقی نمود وکانونی شوند می‌توانند اثر یکدیگر را تشدید و تقویت نمایند و کانونی شدن امواج اولتراسوند در عمق ۱.۵تا ۴.۵ میلیمتری پوست باعث ایجاد حرارت ۶۵تا۷۰ می‌گردد واین حرارت باعث منعقد شدن موجود در آن نقطه می‌شود.

اثرات هایفوتراپی
سلول‌های پوست با یک جلسه هایفوتراپی سخت فعال می‌شوند و شروع به بازسازی پوست می‌کنند و در نتیجه، کار شدید سلول‌های پوستی به صورت بهبود قوام پوست ، رفع شلی پوست ، افزایش خاصیت الاستیسیتی پوست، صاف‌تر شدن پوست، کاهش چروک‌های پوست، کاهش منافذ پوست و شفاف‌تر شدن پوست، خود را نشان می‎دهد . در نتیجه با انجام یک جلسه هایفوتراپی پوست سفت‌تر و محکم‌تر شده و جوان‌تر و شاداب‌تر به نظر می‌رسد. به گونه‌ایی که معمولا بیمار در همان لحظه انجام HIFU کشیده‌تر شدن پوست را احساس می‌کند ولی نتایج بعد از ۲ ماه بهتر مشخص می‌شود و رودند بهبودی طی ۶ماه آینده نیز ادامه دارد و فرد شاهد اثرات بیشتری درزمینه سفت شدن ولیفت شدن صورت و گردن خواهد بود.

ماندگاری هایفوتراپی
همان‌طور که بیان شد بر خلاف لیزر درمانی که در آن به لایه‌های هدف در پوست از خارج به داخل نفوذ می‌شود، روش هایفوتراپی از لایه‌های پوست عبور کرده و انرژی مورد نیاز را فقط به لایه خاص پوست، بافت‌های ساختاری و عضلاتی که در آن کلاژن وجود دارد، ارائه می‌کند. در این روش از نفوذ انرژی مافوق صوت در لایه‌های عمیق پوست برای تحریک تولید کولاژن در این لایه‌ها و سطوح زیرین آن استفاده می‌شود و به این ترتیب آسیب‌های میکرو در بافت‌های هدف ایجاد می‌شود.

با ترمیم یافتن آسیب دیدگی ایجاد شده، سطح کولاژن پوست افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه این افزایش، بافت پوست سفت شده و از نظر ظاهری بهبود پیدا می‌کند. به خاطر اینکه تکنولوژی امواج مافوق صوت از داخل به خارج عمل می‌کند، به همین دلیل فرد در اولین جلسه تفاوت و اثرگذاری درمان را احساس می‌کند. اما در واقع نتایج حاصل از درمان در طول ۲ تا ۳ ماه در فرد بیمار مشاهده می‌شود و بهبود ایجاد شده در وضعیت پوست تا ۶ ماه ادامه می‌یابد. بیماران درمان شده با روش هایفوتراپی هنوز با گذشت یک سال از درمان در پوست خود کولاژن تازه خواهند داشت، اما با گذشت این زمان بهتر است از تکرار این روش درمانی برای از بین بردن تاثیرات ناشی از بالا رفتن سن که در افراد به صورت متفاوت مشاهده می‌شود، استفاده کرد. کسانی که مایلند پوست خودرا جوان و شاداب نگه دارند می‌توانند هایفو را از ۳۰ سالگی انجام دهند و آن را سالانه تکرار کنند.

عوارض هایفوتراپی
دراکثر موارد هایفو هیچ عوارضی ندارد، حتی کبودی و زخم نمی‌دهد اما در برخی افراد به صورت مختصر قرمزی که طی یک‌ساعت از بین می‌رود وگاها مختصر تورم که آن‌هم طی چند ساعت محو می‌شود ایجاد می‌نماید. در بعضی موارد ممکن است پوست ناحیه به لمس حساس شود که آن هم معمولا طی ۱ الی ۲ روز خوب می‌شود. درواقع نداشتن Down Time ( اصطلاحی که در پزشکی زیبایی بکار می‌رود ) و نشانه زمان لازم برای رفع عوارض حاصل از درمان می‌باشد، مهم‌ترین حسن روش هایفو است.

مزایای هایفوتراپی
هایفوتراپی یک روش جایگزین مناسب برای روش‌های جراحی زیبایی است که بطور خاص برای افرادی قابل استفاده می‌باشد که آمادگی لازم برای انجام عمل جراحی ندارند.
عدم نیاز به مراقبت‌های پس از درمان: در این حالت هیچ مراقبت خاصی پس از درمان نیاز نیست.
عدم نیاز به دوره ریکاوری: پس از درمان فرد می‌تواند بلافاصله فعالیت‌های عادی خود را مجدداً شروع نماید.
غیر تهاجمی، غیر جراحی، و کاملاً بی‌خطر: سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده این روش درمانی می تواند نتایجی مشابه روش لیفت صورت داشته و به عنوان بهترین روش جایگزین در برابر روش های جراحی تهاجمی یا تزریق های زیر پوستی شناخته شده است.
HIFU اصلا درد چندانی ندارد و معمولاً با یک مسکن خوراکی قابل انجام است تکنولوژی آسان و نسبتا بدون درد.
لیفت مناسب و بهبود قدام پوست و جمع کردن منافذ و روشن کردن پوست همه باهم انجام می‌شود.
جوان‌سازی پوست خیلی طبیعی به نظر می‌رسد.
روی انواع پوست حتی پوست‌های تیره ( که انجام لیزر مشکل‌ساز است ) قابل انجام است.
روی پوست صورت گردن و کل بدن قابل انجام است.
امواج اولتراسوند سال‌هاست که در پزشکی استفاده شده و ایمنی آنها در بدن انسان ثابت شده است.
پس از انجام هایفو چشمها بازتر، ابروها بالاتر و صورت جوان‌تر به نظر می‌رسد.

موارد منع هایفوگرافی
خانم‌های باردار
داشتن زخم یا تبخال فعال در محل مورد درمان
وجود پروتز فلزی یا استنت قلبى
بیماران صرعی
دیابتی‌ها

منابع
۱- دکتر ابوالفتح محرابیان، متخصص پوست ومو
۲- دکتر عباس خیرخواه، جراح و متخصص پوست، مو، زیبایی و لیزر
۳- NCBI
۴-تیم جامعه پزشکان ایران
زهرا خوشبخت | ۱۳ مهر ۱۳۹۶